ดินและปุ๋ย สิริพร ปาลกะวงศ์ ณ อยุธยา
หนุ่มวิศวะหัวใส เลี้ยงไส้เดือน ใช้มูลผลิตปุ๋ยอินทรีย์ปัจจุบัน ปัญหาภาวะโลกร้อนที่เกิดขึ้นส่วนหนึ่งมาจากการใช้สารเคมีอย่างแพร่หลาย อาทิ ด้านเกษตรกรรม ที่เกษตรกรมักใช้ในการกำจัดพวกแมลงศัตรูพืช หรือใช้สารเคมีในการช่วยเร่งพืชให้ออกดอก ออกผล จึงทำให้หน่วยงานราชการหรือแม้กระทั่งหน่วยงานเอกชน ช่วยกันรณรงค์การงดใช้สารเคมีในการไล่แมลง โดยให้หันมาใช้วิธีการไล่แมลงจากธรรมชาติแทน เช่น น้ำหมักชีวภาพ หรือปุ๋ยอินทรีย์ เพื่อเป็นการลดภาวะโลกร้อน และเป็นการช่วยให้ผู้บริโภคไม่เสี่ยงต่อสารเคมีตกค้างในผลผลิตด้วย
คุณ ศราวุธ มะลิชัย (ศราวุฒิ มลิชัย) หนุ่มวิศวะอิเล็กทรอนิกส์ วัย 27 ปี (24ปี) หัวใจรักการทำอาชีพการเกษตร เปิดเผยถึงสาเหตุที่เรียนคณะวิศวกรรมศาสตร์ เพราะความสงสัยในเรื่องของเครื่องเสียงติดรถยนต์ว่าจะทำอย่างไรให้เสียงนุ่ม น่าฟัง การทำเครื่องเสียงให้ล้ำและทันสมัยได้อย่างไร แต่สิ่งที่หล่อหลอมจนกระทั่งเติบโตเป็นผู้ใหญ่ล้วนแล้วมาจากสิ่งแวดล้อมที่ พ่อแม่ และญาติๆ เป็นชาวนาและเกษตรกร หลังจากมาทำงานด้านวิศวะ จึงรู้สึกว่าสิ่งที่ทำอยู่ ไม่ว่าจะเป็นโรงงาน หรืองานบริษัท ที่ไม่ใช่ของคนไทย เหมือนเขาหลอกเอาขยะมาทิ้งบ้านเรา นับตั้งแต่วันนั้นมาจึงมองย้อนไปว่า จะทำอย่างไร ที่จะช่วยเหลือเกษตรกรได้
การ เลี้ยงไส้เดือนจึงกลายเป็นความคิดแรกที่เชื่อว่าจะสามารถทำได้จริง เพื่อเป็นแนวทางให้ชาวบ้านได้เข้ามาศึกษาและนำไปเลี้ยงเพื่อเป็นอาชีพ หรือนำไปใช้ประโยชน์กับพืชสวนไร่นาของตัวเองได้ ซึ่งก่อนที่จะมาเลี้ยงไส้เดือนนี้ได้ลองผิดลองถูกหลายอย่าง เช่น การเลี้ยงหนอนนก ที่ได้ล้มเลิกไปเพราะหนอนนกชอบอากาศเย็น แต่นำมาเลี้ยงที่บ้าน อากาศร้อน จึงทำให้หนอนตายหมด
คุณศราวุธ ยังเล่าต่อว่า มีอยู่วันหนึ่งได้อ่านหนังสือเจอการเลี้ยงไส้เดือน จึงเกิดความสนใจ และศึกษาหาข้อมูลการเลี้ยงไส้เดือนอย่างจริงจัง ประกอบกับตนเองสนใจในเรื่องของการทำการเกษตรอินทรีย์อยู่แล้ว และไส้เดือนสามารถตอบโจทย์ของตนเองได้คือ แหล่งอาหารของไส้เดือนคือกินอะไรก็ได้โดยเฉพาะขยะอินทรีย์ ไส้เดือนเป็นสัตว์ที่ไม่มีกระดูกสันหลัง ไส้เดือนดินมีลักษณะของลำตัวจะเป็นข้อปล้อง ส่วนมากจะพบได้ทั่วไปในดิน ใต้กองใบไม้หรือมูลสัตว์ จึงทำให้เป็นสัตว์ที่เลี้ยงดูง่าย ไส้เดือนมีโปรตีนอยู่ในตัวมาก ประมาณ 80 เปอร์เซ็นต์ ของน้ำหนักตัว เลยตัดสินใจเลี้ยงเพราะเหมาะสำหรับนำมูลของไส้เดือนที่มีประโยชน์ต่อต้นไม้ ในการเจริญเติบโต มาใส่ให้กับต้นไม้
สำหรับการเลี้ยงไส้เดือน ได้นำมูลวัวมาเป็นอาหารเลี้ยงไส้เดือน เนื่องจากมูลวัวแห้งเป็นแหล่งโปรตีนชั้นดี และหาได้ง่ายใน้ท้องถิ่น เมื่อไส้เดือนกินมูลวัวไปแล้วถ่ายออกมา ก็จะเป็นโปรตีนที่ดี เหมาะสำหรับนำไปเป็นปุ๋ยอินทรีย์ เพราะมูลของไส้เดือนจะแปรไปตามอาหารที่กินเข้าไป ที่สำคัญไส้เดือนเป็นสัตว์จำพวกที่ชอบกินอาหารในมูลสัตว์เคี้ยวเอื้องอยู่ แล้ว
การขยายพันธุ์ไส้เดือน คุณศราวุธ บอกว่า ไส้เดือนเป็นสัตว์ 2 เพศ สามารถขยายพันธุ์ได้เอง ทุกวันนี้สามารถผลิตมูลไส้เดือนส่งจำหน่าย เดือนละ 1 ตัน นำมาคัดแยกเกรดได้ 3 เกรด ก่อนนำมาบรรจุใส่ถุง ถุงละ 1 กิโลกรัม และถุงละ 25 กิโลกรัม ออกจำหน่ายเป็นปุ๋ยอินทรีย์มูลไส้เดือน การคัดแยกมูลไส้เดือนนั้นได้ใช้เครื่องร่อนมูลไส้เดือน ซึ่งจะต้องได้ตามมาตรฐานของกรมวิชาการเกษตร เรื่องมาตรฐานปุ๋ยอินทรีย์ จึงได้มีการกำหนดมาตรฐานมาให้ ซึ่งการจะนำมูลไส้เดือนบรรจุเพื่อจำหน่าย ก็ต้องใช้เครื่องทุ่นแรงในการคัดแยกมูลของไส้เดือนให้ได้ตามมาตรฐาน ตนได้ไอเดียมาจากเครื่องร่อนข้าวเปลือกจากโรงสีข้าว นำมาดัดแปลงและออกแบบให้ช่างทำเครื่องร่อนมูลไส้เดือนขึ้นมาใช้งาน จึงทำให้ผลผลิตได้คุณภาพและตรงตามมาตรฐานที่ทางการกำหนดไว้ สอบถามรายละเอียดได้ที่ โทร. (085) 837-4697
คัดลอกมาจาก นติยาสารเทคโนโลยีชาวบ้าน ฉบับวันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ.2555 (หน้า 68)
